Γιατί σήμερα δεν διαβάζονται τα αναθέματα την Κυριακή της Ορθοδοξίας

Κατά την άποψη μου ο μόνος λόγος που δεν διαβάζονται τα αναθέματα είναι γιατί δεν έχουμε ορθόδοξη κουλτούρα και ορθή κατήχηση και σκανδαλιζόμαστε ή αγανακτούμε. Γιατί βλέπουμε την Εκκλησία σαν μια συναισθηματική θρησκεία ανθρώπινης αγάπης στην οποία δεν ταιριάζουν τα δυσάρεστα. Γιατί η πίστη μας είναι κοινωνική ηθική και χριστιανικός συναισθηματισμός.

 
(π. Παντελεήμων Κρούσκος)

Από εναν φίλο διατυπώθηκε προχτές ένα ερώτημα. Γιατί απαλείφθησαν από την ακολουθία της Ορθοδοξίας τα αναθέματα προς τους αιρετικούς και σπάνια ακούγονται σήμερα.

Δόθηκαν πολλές απαντήσεις. Για να μην στενοχωρήσουμε τους αιρετικούς, γιατί δεν έχουμε την απαραίτητη κατήχηση να καταλάβουμε τί εστί ανάθεμα, για λόγους κακώς εννοουμένης ευαισθησίας στον σκανδαλισμό ή επειδή δεν υπάρχουν αρειανοί και πνευματομάχοι(πού παντα υπάρχουν με πολλούς τρόπους άλλωστε). Ή μπορεί για καθαρά πρακτικούς λειτουργικούς λόγους, αφού ούτε το συνοδικό διαβάζεται ολόκληρο. Η αλήθεια ίσως είναι πώς για όλους τους παραπάνω λόγους και ίσως για κάποιον απ όλους περισσότερο.

Ποτέ ένα ανάθεμα δεν είναι ευχάριστο. Σημαίνει αποκοπή από την Εκκλησία, αφού πρώτα προηγηθεί παρέκκλιση από το ορθόδοξο δόγμα ή την εκκλησιαστική κανονικότητα. Πρέπει, να τονίσουμε επίσης πώς ακόμα και σήμερα όπου διαβάζονται τα αναθέματα, αυτό δεν γίνεται με ορθόδοξη προοπτική. Είτε μας αρέσει είτε όχι, δεν διαφέρουν και πολύ από τους σιωπώντας και οι κραυγάζοντες. Ευχαριστιούνται να αναθεματίζουν, αγνοοώντας πως εκείνη την ώρα δεν μιλούν από ιδεολογική ιδιοτέλεια, ούτε είναι ένα μεσο αυτοδικαίωσης το ανάθεμα. Αλλά είναι η δημόσια εκκλησιαστική έκφραση για το πένθος χαμένων ανθρώπων και αλαρμ κινδύνου για αυτούς πού δεν πρέπει να πεσουν και να χαθούν. Και οι δύο είτε σιωπούν είτε τονίζουν από ιδιοτέλεια.Στους μεν η άγνοια ή η κολακεία, στους δε ο φανατισμός. Στους μεν η αγάπη ψεύτικη,στους δε ανύπαρκτη.

Κατά την άποψη μου ο μόνος λόγος που δεν διαβάζονται τα αναθέματα είναι γιατί δεν έχουμε ορθόδοξη κουλτούρα και ορθή κατήχηση και σκανδαλιζόμαστε ή αγανακτούμε. Γιατί βλέπουμε την Εκκλησία σαν μια συναισθηματική θρησκεία ανθρώπινης αγάπης στην οποία δεν ταιριάζουν τα δυσάρεστα. Γιατί η πίστη μας είναι κοινωνική ηθική και χριστιανικός συναισθηματισμός. Γιατί την πίστη μας την βλέπουμε σαν μια ιδεολογία ουμανισμού, σαν μια φιλοσοφία πού απλά απαιτεί ευχάριστα συναισθήματα και καλή συμπεριφορά από τον χριστιανό. Για εμάς πλέον υπάρχει κοσμική ευγένεια, ορθή συμπεριφορά, αποδοχή του ψέματος και της αλήθειας αδιάκριτα, φτάνει όλο αυτό να γίνεται με μια απροβλημάτιστη πραότητα και καλό παραδοσιακό ανθρωπισμό. Γιατί παραθεωρούμε την τελείως θεραπευτική διάσταση της ορθοδοξίας. Πώς η Εκκλησία δηλαδή δεν είναι τίποτα άλλο από ένα θεραπευτήριο, από ένα εργαστήριο αναστήλωσης της ανθρώπινης εικόνας. Και όπου υπάρχει αγάπη, φροντίδα και ίαση υπάρχουν και καυτήρια, υπάρχει και απομόνωση του ασθενούς,υπάρχει και διακήρυξη για τους κινδύνους από την ασθένεια και τον θάνατο. Και το ίδιο συμβαίνει με την αίρεση και με το φάρμακο: το ανάθεμα.

Τί είναι το ανάθεμα; Μισαλλοδοξία; Φανατισμός; Πόλεμος; Ή μήπως η αγωνία και η έκφραση του εκκλησιαστικού σώματος να γλυτώσουν κυριολεκτικά το ποίμνιο και τον ορθόδοξο άνθρωπο από την ιοβόλα πλάνη και τον πνευματικό θάνατο και την αιώνια πτώση και αναδρομή του στον κόσμο του θανάτου; Βλέπετε πώς λίγο παραπάνω μιλάμε με κοσμικούς όρους πολιτικής ορθότητας; Ακόμα και ο γράφων αυτούς επικαλείται για να επιχειρηματολογήσει. Ενώ η σιωπή είναι η γλώσσα των αγίων. Γιατί το βίωμα δίνει τις απαντήσεις. Όχι η ρητορεία. Τα επιχειρήματα πού χρησιμοποιώ μπορεί να φαίνονται χοντρά και χοντροειδή και έχουν χρησιμοποιηθεί από κοσμικές σκοπιμότητες και σαν πολιτικά συνθήματα. Δεν είναι όμως θανατική εκτέλεση και ψέκασμα το ανάθεμα, παράδοση σε πνευματική καραντίνα είναι για να μην μεταδοθεί η ασθένεια και κύρια για να συνέλθει ο πάσχων.

ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΗΣ ΟΡΘΟΔΟΞΙΑΣ: Ο θρίαμβος της Αλήθειας

«Ἡμέρα χαρμόσυνος καί εὐ­φρο­­σύ­νης ἀνά­πλεως πεφανέρω­ται σή­μερον· φαιδρό­της δογμά­των γάρ τῶν ἀληθεστάτων, ἀστρά­πτει καί λά­μπει ἡ Ἐκκλη­σία τοῦ Χριστοῦ».

Τούς πένθιμους καί κατανυ­κτι­­κούς τόνους τῆς πρώτης ἑβδο­μάδος τῶν νη­στειῶν διαδέ­χονται σήμερα οἱ χαρμόσυνοι καί θριαμβευτικοί τόνοι τῆς Κυριακῆς τῆς Ὀρθο­δοξίας.

«Ἡμέρα χαρμόσυνος καί εὐ­φρο­σύ­νης ἀνάπλεως» γιά τήν Ἐκ­κλη­σία πού δέν πανηγυρίζει μόνο τή νίκη τῆς ὀρθοδόξου πί­στεως ἔναντι τῆς κακο­δό­ξου αἱ­ρέ­σεως καί τήν καταισχύνη ὅλων ἐκείνων ἀμφι­σβή­τησαν τή δυνα­τό­­τητα ἀπεικονί­σεως τῶν ἱερῶν μορφῶν τῶν ἁγίων καί τοῦ Κυρίου καί κατέκριναν τήν τιμητική προσκύ­νηση τῶν ἱερῶν εἰκό­νων ὡς εἰδω­λο­λατρεία, ἀλλά καί τή δικαίωση ὅλων ἐκεί­νων τῶν εὐσεβῶν πατριαρ­χῶν, ἀρχιε­ρέων, ἱερέων, μο­να­χῶν, μοναζου­σῶν καί ἁπλῶν πιστῶν πού ὑπέ­στησαν τόν ἀπη­νῆ διωγμό τῶν εἰκο­νομάχων.

Χαίρει καί ἀγάλλεται ἡ Ἐκ­κλησία τοῦ Χριστοῦ, γιατί τά αἵ­ματα τῶν νέων αὐτῶν μαρτύ­ρων καί ὁμολο­γη­τῶν της πό­τι­σαν τό δένδρο της, πού ἀπέδωσε καρπούς ἀγαθούς. Χαί­ρει καί εὐ­φραίνεται, γιατί τά αἵματα τῶν μαρ­τύρων τῆς πίστεώς της κο­σμοῦν καί πάλι ὡς πολυτελής πορφύρα  τό σῶμα τοῦ Χριστοῦ.

Χαίρει ὅμως, ἀγάλλεται καί πανη­γυ­ρίζει ἡ Ἐκκλησία μας καί γιά ἕναν ἐπι­πλέον καί πολύ ση­­μα­ντικό λόγο: γιατί ἡ ἀναστήλω­ση τῶν εἰ­κό­νων καί ἡ κατά χρέος τιμητική προ­­σκύνησή τους ἀποδει­κνύει καί ἐπιβε­βαιώ­νει τό μυστήριο τῆς θεώσεως τοῦ ἀνθρώ­που διά τῆς ἐνανθρωπήσεως τοῦ Χρι­στοῦ. Αὐτό τό ἀκατάληπτο καί ἀγγέ­λοις καί ἀν­θρώποις μυστήριο τῆς θείας ἐνανθρω­πήσεως γίνε­ται ὁρατό καί κατανοητό μέ τίς ἱερές εἰκόνες πού ἀπεικονίζουν ὡς ἄνθρωπο τόν δι᾽ ἡμᾶς γενό­με­νο ἄνθρωπο Ἰησοῦ καί ταυ­τό­χρονα ἀπεικονίζουν τίς χά­ριτι Θεοῦ θεούμενες μορφές τῆς Πανα­­γίας καί τῶν ἁγίων.

Τιμοῦμε τίς εἰκόνες ὄχι ὡς ὑλι­κή φύση ἀλλά ἀποδίδοντας μέσω αὐ­τῶν τόν σεβασμό καί τήν τιμή μας στόν Χριστό πού ἔλαβε ὑλι­κή ὑπόσταση γιά νά ἀπο­κα­τα­στήσει τόν πεπτω­κό­τα ἄνθρω­πο στήν προτέρα κατά­σταση.

Καί ἐάν τήν προηγούμενη Κυ­ρια­­κή εἴδαμε τόν Ἀδάμ νά θρη­νεῖ γιά τήν ἔκπτωση καί τήν ἀπο­μάκρυνσή του ἀπό τόν πα­ρά­δεισο, σήμερα τά τέκνα τοῦ Ἀδάμ, ὅλα τά πιστά τέ­κνα τῆς Ἐκκλησίας, πανηγυρίζουμε γιά τήν ἀπο­κατάσταση τῆς εἰκόνος τοῦ Θεοῦ στό πρόσωπο τοῦ ἀν­θρώ­που διά τοῦ νέου Ἀδάμ, τοῦ Χρι­στοῦ, μέσα ἀπό τόν θρίαμβο τῆς ὀρθοδόξου πίστεως πού ἑορ­τάζουμε σήμερα μέ τήν ἀνα­στή­λωση τῶν εἰκόνων.

Ἡ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία εἶναι ἡ Μία καί μόνη Ἀληθινή Ἐκκλησία.Ἀρχ. Σάββας Ἁγ...

Κυριακή της Ορθοδοξίας. Αναστήλωση των Εικόνων – Η σημασία των Εικόνων στην Ορθόδοξη Εκκλησία by Χαράλαμπος Τσαβδαρίδης

Είναι πολύ δύσκολο μέσα στα πλαίσια ενός άρθρου νά αναπτύξουμε πλήρως τη σημασία, πού έχουν οι εικόνες στη ζωή της Ορθόδοξης Εκκλησίας. Κατά τη διάρκεια των εκατόν είκοσι περίπου χρόνων, που διάρκεσε η εικονομαχία, γράφτηκαν τόσα πολλά από τους αγίους Πατέρες, που θα χρειαζόταν πολύς χρόνος να αναλυθούν.

Αν καταφύγει κανείς στα πρακτικά και τις αποφάσεις της 7ης Οικουμενικής Συνόδου, η οποία συνήλθε το 787 στη Νίκαια της Βιθυνίας, και ασχολήθηκε με το θέμα των εικόνων, θα βρεί την σημασία τους. Είναι γνωστό ότι η Δυτική Εκκλησία ακολούθησε μια παράδοση μειωτική για τις εικόνες. Για πρώτη φορά ο πάπας Ιωάννης Παύλος ο Β΄, σε εγκύκλιο του προς τους ρωμαιοκαθολικούς επισκόπους μέ αφορμή των 12 αιώνων από τη σύγκληση της 7ης Οικ. συνόδου τολμά και διαγράφει τη μειωτική παράδοση της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας και προσπαθεί να οικειοποιηθεί τις παραδόσεις, που διατήρησε και κράτησε η Ορθόδοξη Εκκλησία.

Στην εγκύκλιο τονίζεται η θεολογική και παιδαγωγική αξία των εικόνων και προβάλεται η παράδοση της αδιαίρετης Εκκλησίας. Αναγνωρίζεται ότι «ιδιαίτερα η ελληνική Εκκλησία αλλά και οι σλαβικές, στηριζόμενες στα έργα των μεγάλων εικονόφιλων θεολόγων, όπως ο άγιος Νικηφόρος της Κων/λεως και ο άγιος Θεόδωρος Στουδίτης, προσέλαβαν την προσκύνηση της εικόνας, ως ακέραιο μέρος της λειτουργίας, όπως ακριβώς συνέβαινε με τή λειτουργική τέλεση του λόγου». Αναφέρει δέ ότι υπάρχει « κάποιο ανανεωμένο ενδιαφέρον για τη θεολογία και την πνευματικότητα των εικόνων της Ανατολης», δηλ. της Ορθόδοξης Εκκλησίας και ότι γίνεται μια «εκ νέου ανακάλυψη της Χριστιανικής εικόνας». Οι εκφράσεις αυτές μαρτυρούν την παραμέληση και παραγνώριση της αξίας των εικόνων στη Δύση αλλά και την ανακάλυψη ενός κρυμμένου θησαυρου.

Σήμερα πολλές προτεσταντικές Ομολογίες άνκαι απορρίπτουν φυσικά την τιμητική προσκύνηση χρησιμοποιούν όμως για διδακτικούς και κατηχητικούς σκοπούς τη ζωγραφική των εικόνων.
Οι Ορθόδοξοι, κρατήσαμε την παράδοση της Εκκλησίας από την ίδρυσή της μέχρι σήμερα και οι εικόνες του Χριστού, της Θεοτόκου και των αγίων, οι οποίες κοσμούν τους ναούς μας αποτελούν χαρακτηριστικό στοιχείο της ταυτότητας και γνώρισμα γνησιότητάς της.

Η αλήθεια της πίστεως και της ζωής της Εκκλησίας είναι αυτό που ονομάζουμε Ορθοδοξία. Χωρίς την Ορθοδοξία δεν υπάρχει αληθινή κοινωνία με τον Θεό, άρα ούτε αληθινή θεολογία. Χωρίς αληθινή πίστη και ζωή δεν υπάρχει σωστή επικοινωνία με τον πλησίον. Χωρίς σωστή θεώρηση του Θεού δεν υπάρχει σωστή θεώρηση της κτίσεως (δημιουργίας). Ασέβεια προς τον Θεό σημαίνει ασέβεια προς τον άνθρωπο, πού είναι εικόνα του Θεού και ασέβεια προς τον φυσικό κόσμο.

Την πρώτη Κυριακή της Μεγάλης Τεσσαρακοστης γίνεται ο εορτασμός της νίκης της ορθής πίστεως της Εκκλησίας κατά των αιρέσεων, η οποία εκφράζεται με την ορθή αντίληψη για τις εικόνες. Ορθοδοξία είναι η αλήθεια των εικόνων. Στην εικονομαχία οι Πατέρες είδαν το σύνολο των αιρέσεων.

ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΗΣ ΟΡΘΟΔΟΞΙΑΣ Εὐαγγέλιο Κυριακῆς

Φεβρουάριος 22, 2018

Εὐαγγελικό Ἀνάγνωσμα Κυριακῆς 25 Φεβρουαρίου 2018, Α΄ Νηστειῶν-τῆς Ὀρθοδοξίας (Ἰωάν. α΄ 44-52)

Τῷ καιρῷ ἐκείνῳ, ἠθέλησεν ὁ ᾿Ιη­­­σοῦς ἐξελθεῖν εἰς τὴν Γαλιλαί­αν· καὶ εὑρίσκει Φίλιππον καὶ λέγει αὐτῷ· ἀκολούθει μοι. ἦν δὲ ὁ Φίλιππος ἀπὸ Βηθσαϊδά, ἐκ τῆς ­πόλεως Ἀνδρέου καὶ Πέτρου. εὑρίσκει Φίλιππος τὸν Ναθαναὴλ καὶ λέγει αὐ­­­τῷ· ὃν ἔγραψε ­Μωϋσῆς ἐν τῷ νόμῳ καὶ οἱ προφῆται, ­εὑρή­καμεν, ᾿Ιησοῦν τὸν υἱὸν τοῦ ᾿Ιωσὴφ τὸν ἀπὸ Ναζαρέτ. καὶ εἶπεν αὐτῷ Ναθανα­ήλ· ἐκ Ναζαρὲτ δύναταί τι ἀγαθὸν εἶναι; λέγει αὐτῷ ­Φίλιππος· ἔρχου καὶ ἴδε. εἶδεν ὁ ᾿Ιησοῦς τὸν Ναθαναὴλ ἐρχόμενον πρὸς αὐτὸν καὶ λέ­γει περὶ αὐτοῦ· ἴδε ἀληθῶς ᾿Ισραηλίτης, ἐν ᾧ δόλος οὐκ ἔστι. λέ­­γει αὐτῷ Ναθαναήλ· πόθεν με γινώ­σκεις; ἀπεκρίθη ᾿­Ιησοῦς καὶ εἶπεν αὐτῷ· πρὸ τοῦ σε ­Φίλιππον φωνῆ­σαι, ὄντα ὑπὸ τὴν συκῆν εἶδόν σε. ἀπεκρίθη Ναθαναὴλ καὶ λέγει αὐ­τῷ· ραββί, σὺ εἶ ὁ υἱὸς τοῦ Θεοῦ, σὺ εἶ ὁ βασιλεὺς τοῦ ᾿Ισραήλ. ἀπεκρίθη ᾿Ιησοῦς καὶ εἶπεν αὐτῷ· ὅτι εἶπόν σοι, εἶδόν σε ὑποκάτω τῆς συκῆς, πιστεύεις; μείζω τούτων ὄψει. καὶ λέγει αὐτῷ· ἀμὴν ἀμὴν λέγω ὑμῖν, ἀπ᾿ ἄρτι ὄψεσθε τὸν οὐρανὸν ἀνε­ῳγότα, καὶ τοὺς ἀγγέλους τοῦ Θεοῦ ἀναβαίνοντας καὶ καταβαίνοντας ἐπὶ τὸν υἱὸν τοῦ ἀνθρώπου.

1. Ἡ Ἐκκλησία «πολεμουμένη νικᾷ»!

Πανηγυρικὴ καὶ λαμπρὴ ἡ σημερινὴ ἡμέρα, Κυριακὴ τῆς Ὀρθοδοξίας. Ἡμέρα κατὰ τὴν ὁποία ἑορτάζουμε τὸ ἐκπληκτικὸ θαῦμα τῆς πίστεως, τὸν θρίαμβο γιὰ τὴν ἐπικράτηση τῆς ἀλήθειας τῆς Ὀρθοδοξίας ἔναντι τῆς πλάνης τῶν αἱρέσεων.

2.000 χρόνια τώρα ἡ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία «πολεμουμένη νικᾷ» (ἱερὸς Χρυσόστο­μος)! Καταδιώκεται, ἀλλὰ δὲν σταματᾶ νὰ ἐξαπλώνεται‧ σπιλώνεται, ἀλλὰ διατηρεῖ καθαρὴ καὶ ἀνόθευτη τὴν ἀλήθεια‧ φυλακίζεται, καὶ μένει πάντα ἐλεύθερη‧ φαίνεται ὅτι πεθαίνει, ἀλλὰ ἀνασταίνεται. Διω­γμοὶ καὶ μαρτύρια, αἱρέσεις καὶ συκοφαντικὲς ἐ­­­πιθέσεις, κύματα ἀθεΐας καὶ πολεμικῆς τοῦ διαβόλου δὲν στάθηκαν ἱκανὰ νὰ ἀκυρώσουν τὸν σωστικὸ λόγο καὶ τὴν ἁγιαστικὴ δύναμή της. Κι ἐπαληθεύεται ἔτσι ὁ προφητικὸς λόγος τοῦ Κυρίου ποὺ εἶπε ὅτι «πύλαι ᾅδου οὐ κατισχύσουσιν αὐτῆς» (Ματθ. ις΄ 18)· δηλαδή, ὁ θάνατος καὶ οἱ ὀργανωμένες δυνάμεις τοῦ κακοῦ ποτὲ δὲν θὰ κατανικήσουν τὴν Ἐκκλησία!

Ἂς δοξάζουμε λοιπὸν τὸν παντοδύναμο Κύριο, διότι μᾶς ἀξίωσε νὰ γίνουμε μέλη τῆς ἁγίας Του Ἐκκλησίας, κι ἂς ἀγωνιζόμαστε γιὰ νὰ διατηρήσουμε ἀκέραιο τὸ θησαυρὸ τῆς Ὀρθοδοξίας, ποὺ παραλάβαμε ἀπὸ τοὺς Ἀποστόλους καὶ τοὺς Ἱεράρχες, τοὺς Μάρ­­­τυρες καὶ τοὺς Ἀσκητὲς καὶ ὅλους τοὺς Ἁγίους, ποὺ ἔζησαν ὡς πιστοὶ καὶ ἀφοσιωμένοι μαθητὲς Ἐκείνου.

2. Τὸ χρέος τῆς ἱεραποστολῆς

Ἕνα ἀπὸ τὰ κύρια χαρακτηριστικὰ τῆς Ἐκκλησίας εἶναι αὐτὸ ποὺ ὁμολογοῦμε στὸ «Πιστεύω» μὲ τὴ λέξη «Ἀποστολική». Ἡ Ὀρ­θόδοξη Ἐκκλησία διατηρεῖ τὴν ἀποστολικὴ διαδοχὴ καὶ συνεχίζει τὸ ἔργο τῶν ἁγίων Ἀποστόλων. Γι’ αὐτὸ καὶ τὸ ἱερὸ Εὐαγγέλιο κατὰ τὴν ἐπίσημη αὐτὴ ἡμέρα μᾶς με­ταφέρει στὴν κλήση τῶν πρώτων μαθη­τῶν τοῦ Κυρίου. Ὁ Κύριος Ἰησοῦς εἶχε ἤδη ἀπευθύνει στὸν Ἀνδρέα καὶ τὸν Ἰωάννη τὴν πρόσκληση νὰ Τὸν ­ἀκολουθήσουν, κι ἔπειτα στὸν Πέτρο, ποὺ ὁδηγήθηκε στὸν Χριστὸ ἀπὸ τὸν ἀδελφό του, τὸν Ἀνδρέα. Τώρα ὁ Κύριος καλεῖ τὸν Φίλιππο. Κι ἐ­­­κεῖνος τρέχει ἀμέσως νὰ βρεῖ τὸν φίλο του τὸν Ναθαναὴλ καὶ νὰ τοῦ ἀναγγείλει τὴν εὐχάριστη εἴδηση: «Ὃν ἔγραψε Μωϋ­σῆς ἐν τῷ νόμῳ καὶ οἱ προφῆται, ­εὑρήκαμεν, Ἰη­­­­σοῦν»· Αὐ­τὸν γιὰ τὸν Ὁποῖο ἔγραψε ὁ Μωυσῆς στὸ Νόμο καὶ προφήτευσαν οἱ προφῆτες, Τὸν βρήκαμε! Εἶναι ὁ Ἰησοῦς!

Ἡ αὐθόρμητη αὐτὴ κίνηση τοῦ Φιλίππου φανερώνει τὴν ἀγάπη καὶ τὸ ἐνδιαφέρον του γιὰ τὸν πλησίον. Αὐτὸ ἀποτελεῖ οὐσιῶδες γνώρισμα καὶ κάθε συνειδητοῦ χριστιανοῦ. «Οὐδὲν ψυχρότερον χριστιανοῦ ἑτέρους μὴ σώζοντος», σημειώνει ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος (PG 60, 162). Τίποτε πιὸ ψυχρὸ δὲν ὑπάρχει ἀπὸ τὸν χριστιανὸ ποὺ δὲν ἐνδιαφέρεται γιὰ τὴ σωτηρία τῶν ἄλλων.

Ἀποτελεῖ χρέος ἀγάπης πρὸς τοὺς ἀδελφούς μας νὰ τοὺς διαφωτίζουμε σχετικὰ μὲ τὴν Ὀρθόδοξη πίστη καὶ ζωή. Νὰ τοὺς συστήσουμε ἕνα κατάλληλο βιβλίο ἢ περιοδικό, κάποια ὁμιλία πνευματικοῦ καταρτισμοῦ· νὰ τοὺς βοηθήσουμε γιὰ τὴ συνειδητὴ συμμετοχή τους στὰ Μυστήρια τῆς Ἐκκλησίας‧ νὰ τοὺς ὑποδείξουμε μὲ διάκριση ποιὸ εἶναι τὸ ὀρθὸ σύμφωνα μὲ τὴν Παράδοση τῆς Ἐκκλησίας μας. Πάνω ἀπ’ ὅλα νὰ τοὺς διδάσκουμε μὲ τὸ παράδει­γμά μας, τὸ ὁποῖο, ἂν εἶναι σωστό, ἀποτελεῖ τὴν πιὸ πειστικὴ ἀπόδειξη ὅτι τὸ Εὐαγγέλιο ἐφαρμόζεται καὶ σήμερα, καὶ φωτί­ζει, εἰρηνεύει καὶ ἁγιάζει τὴν ψυχὴ κάθε ἀνθρώπου.

3. Προσωπικὴ ἐμπειρία πίστεως

Βέβαια ἡ ὀρθόδοξη πίστη δὲν κατακτᾶται ὡς θεωρητικὴ γνώση, οὔτε ἐξαντλεῖται στὴ διδασκαλία κάποιων δογμάτων. Στὴν οὐσία ἀποτελεῖ προσωπικὴ ἐμπειρία καὶ βίωμα ζωῆς. Γι’ αὐτὸ καὶ ὁ Φίλιππος πρότεινε στὸν φίλο του τὸν Ναθαναὴλ νὰ ἔρθει ὁ ἴδιος καὶ νὰ γνωρίσει προσωπικὰ τὸν Χριστό. «Ἔρχου καὶ ἴδε»! τοῦ εἶπε. Εἶναι ἀπαραίτητο νὰ πλησιάσουμε μόνοι μας νὰ γευθοῦμε, νὰ καταλάβουμε τί πιστεύουμε, τί εἶναι ἡ χριστιανικὴ ζωή, τί μεγαλεῖα ζοῦμε στὴν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία. Νὰ ἐκτιμήσουμε τὴν πίστη μας, ποὺ εἶναι ἀληθινὴ καὶ ὁλοζώντανη. Νὰ τὴ χαροῦμε καὶ νὰ τὴν ἀπολαύσουμε! Τί μπορεῖς νὰ καταλάβεις, ἂν σοῦ μιλᾶνε μόνο γιὰ τὴ γλυκύτητα ποὺ ἔχει τὸ μέλι, κι ἐσὺ δὲν τὸ ἔχεις γευθεῖ οὔτε μία φορά;… Ἡ Ὀρθόδοξη πίστη μας εἶναι θησαυρός. Ἡ λατρεία μας, πλοῦτος ἀνεξ­άν­τλητος. Ἡ πνευματικὴ ζωὴ εἶναι χαρὰ καὶ ἀπόλαυση. Ὅλα αὐτὰ ὅμως μποροῦ­με νὰ τὰ νιώσουμε, μόνο ἂν τὰ γευθοῦμε προσω­πικά.

Μέσα στὸν ἀλλοπρόσαλλο κόσμο ποὺ ζοῦμε, σὲ καιροὺς πρωτοφανοῦς συγχύσεως καὶ συμβιβασμῶν, σήμερα, Κυριακὴ τῆς Ὀρθοδοξίας, προβάλλει ἐπιτακτικὸ τὸ χρέος μας: νὰ βιώσουμε τὴν Ὀρθόδοξη πίστη καὶ παράδοση ὡς τὴ μοναδικὴ ὁδὸ σωτηρίας καὶ νὰ ἀγωνιζόμαστε γιὰ νὰ τὴν διατηρήσουμε γνήσια καὶ ἀνόθευτη. Ἔτσι τὸ φῶς τῆς Ὀρθοδοξίας θὰ μεταλαμπα­δεύεται ἀπὸ γενιὰ σὲ γενιὰ καὶ θὰ ἀκτι­νοβολεῖ σ’ ὅλο τὸν κόσμο· «ἕως ἐσχάτου τῆς γῆς»!

Η ΛΙΤΑΝΕΥΣΙΣ ΤΩΝ ΙΕΡΩΝ ΕΙΚΟΝΩΝ

Μετά τήν Ὀπισθάβωνον εὐχήν και πρό τοῦ «Εἴη τὸ ὄνομα Κυρίου», γίνεται ἡ περιφορά τῶν Εικόνων, κατά τήν ἀκόλουθον τυπικήν  διάταξιν:

ΙΕΡΕΥΣ [Ἀπό τοῦ Σολέα]

Ἐποφειλομένη πρὸς Θεόν ἐτήσιος εὐχαριστία, καθ’ ἥν ἡμέρα ἐπελάβομεν τήν τοῦ Θεοῦ Ἐκκλησίαν σύν ἀποδείξει τῶν τῆς εὐσεβείας δογμάτων καὶ καταστροφῇ τῶν τῆς κακίας δυσσεβημάτων.

Προφητικαῖς ἑπόμενοι ῥήσεσι, ἀποστολικαῖς τε παραινέσεσιν εἴκοντες καὶ εὐαγγελικαῖς ἱστορίαις στοιχειούμενοι, τῶν ἐγκαινίων τήν ἡμέρα ἑορτάζομεν καὶ ταύτη εὐχαῖς καὶ λιτανείαις συνευφραινόμενοι τε καὶ συναγαλλόμενοι, ψαλμοῖς ἐκβοώμεν καὶ ᾄσμασιν.

Εἶθ’ οὕτως γίνεται ἐκκινησις δι’ ἔξοδον τοῦ Ναοῦ διά τῆς δυτικῆς πύλης, τῶν Χορῶν ψαλλόντων:

Τὴν ἄχραντον Εἰκόνα σου προσκυνοῦμεν Ἀγαθὲ αἰτούμενοι συγχώρησιν τῶν πταισμάτων ἡμῶν Χριστὲ ὁ Θεὸς·

Φθάσαντες εἰς τήν νότιαν πύλην, ο Διάκονος λέγει:

Ἐλέησον ἡμᾶς, ὁ Θεός, κατὰ τὸ μέγα ἔλεός Σου, δεόμεθά Σου, ἐπάκουσον καὶ ἐλέησον.

ΧΟΡΟΣ: Κύριε, ἐλέησον. (γ΄)

Ἔτι δεόμεθα ὑπὲρ τῶν εὐσεβῶν καὶ Ὀρθοδόξων χριστιανῶν.

ΧΟΡΟΣ: Κύριε, ἐλέησον. (γ΄)

Ἔτι δεόμεθα ὑπὲρ τοῦ πατρός καὶ Ἀρχιεπισκόπου ἡμῶν (δεῖνος) καὶ πάσης τῆς ἐν Χριστῷ ἡμῶν ἀδελφότητος.

ΧΟΡΟΣ: Κύριε, ἐλέησον. (γ΄)

ΙΕΡΕΥΣ

Ὅτι ἐλεήμων καὶ φιλάνθρωπος Θεὸς ὑπάρχεις, καὶ Σοὶ τὴν δόξαν ἀναπέμπομεν, τῷ Πατρὶ καὶ τῷ Υἱῷ καὶ τῷ Ἁγίῳ Πνεύματι, νῦν καὶ ἀεὶ καὶ εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων.

ΧΟΡΟΣ: Ἀμήν.

Πιστεύω εἰς ἕνα Θεόν, Πατέρα, Παντοκράτορα, ποιητὴν οὐρανοῦ καὶ γῆς, ὁρατῶν τε πάντων καὶ ἀοράτων. (μόνον)

Ἐκκινησις πρός ανατολάς, τῶν Χορῶν ψαλλόντων:

βουλήσει γὰρ ηὐδόκησας σαρκὶ ἀνελθεῖν ἐν τῷ Σταυρῷ, ἵνα ῥύσῃ οὓς ἔπλασας ἐκ τῆς δουλείας τοῦ ἐχθροῦ·

Φθάσαντες δέ ὄπισθεν τοῦ Ἱεροῦ, ο Διάκονος λέγει:

Ἐλέησον ἡμᾶς ὁ Θεός, κατὰ τὸ μέγα ἔλεός σου, δεόμεθά σου, ἐπάκουσον καὶ ἐλέησον.

 ΧΟΡΟΣ: Κύριε, ἐλέησον. (γ΄) 

Ἔτι δεόμεθα ὑπὲρ μακαρίας μνήμης καὶ αἰωνίου ἀναπαύσεως τῶν ψυχῶν πάντων τῶν επ’ ἐλπίδι ἀναστάσεως ζωῆς αἰωνίου κεκοιμημένων εὐσεβῶν Βασιλέων, Πατριαρχῶν, Ἀρχιερέων, Ἱερέων Ἱερομονάχων Ἱεροδιακόνων καὶ Μοναχῶν καὶ πάντων τῶν εὐσεβῶν καὶ ὀρθοδόξων χριστιανῶν.

ΧΟΡΟΣ: Αἰωνία ἡ μνήμη αὐτῶν (γ΄)

Ἔτι δεόμεθα ὑπὲρ μακαρίας μνήμης καὶ αἰωνίου ἀναπαύσεως τῶν ψυχῶν τῶν ὑπὲρ πίστεως καὶ πατρίδος ενδόξως ἀγωνισαμένων καὶ πεσόντων πατέρων καὶ ἀδελφῶν ἡμῶν.

ΧΟΡΟΣ: Αἰωνία ἡ μνήμη αὐτῶν (γ΄)

ΙΕΡΕΥΣ

Ὅτι σὺ εἶ ἡ ἀνάστασις ἡ ζωὴ καὶ ἡ ἀνάπαυσις τῶν κεκοιμημένων δούλων σου Χριστὲ ὁ Θεὸς ἡμῶν καὶ σοὶ τὴν δόξαν ἀναπέμπομεν σὺν τῷ ἀνάρχῳ σου Πατρὶ καὶ τῷ παναγίῳ καὶ ἀγαθῷ καὶ ζωοποιῷ σου Πνεύματι νῦν καὶ ἀεὶ καὶ εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων.

ΧΟΡΟΣ: Ἀμήν.

Καὶ εἰς ἕνα Κύριον Ἰησοῦν Χριστόν, τὸν Υἱὸν τοῦ Θεοῦ τὸν μονογενῆ, τὸν ἐκ τοῦ Πατρὸς γεννηθέντα πρὸ πάντων τῶν αἰώνων· φῶς ἐκ φωτός, Θεὸν ἀληθινὸν ἐκ Θεοῦ ἀληθινοῦ, γεννηθέντα οὐ ποιηθέντα, ὁμοούσιον τῷ Πατρί, δι' οὗ τὰ πάντα ἐγένετο. Τὸν δι' ἡμᾶς τοὺς ἀνθρώπους καὶ διὰ τὴν ἡμετέραν σωτηρίαν κατελθόντα ἐκ τῶν οὐρανῶν καὶ σαρκωθέντα ἐκ Πνεύματος Ἁγίου καὶ Μαρίας τῆς Παρθένου καὶ ἐνανθρωπήσαντα. Σταυρωθέντα τε ὑπὲρ ἡμῶν ἐπὶ Ποντίου Πιλάτου, καὶ παθόντα καὶ ταφέντα. Καὶ ἀναστάντα τῇ τρίτῃ ἡμέρα κατὰ τὰς Γραφάς. Καὶ ἀνελθόντα εἰς τοὺς οὐρανοὺς καὶ καθεζόμενον ἐκ δεξιῶν τοῦ Πατρός. Καὶ πάλιν ἐρχόμενον μετὰ δόξης κρῖναι ζῶντας καὶ νεκρούς, οὗ τῆς βασιλείας οὐκ ἔσται τέλος.

ΙΕΡΕΥΣ

Τῶν τήν ἔνσαρκον τοῦ Θεοῦ Λόγου παρουσίαν, λόγῳ, στόματι, καρδία καὶ νῷ γραφῇ τε καὶ Εἰκόσιν ὁμολογούντων, αἰωνία ἡ μνήμη.

ΧΟΡΟΣ: Αἰωνία ἡ μνήμη [γ]

ΙΕΡΕΥΣ

Τῶν εἰδότων τῆς τοῦ Χριστοῦ Μιάς καὶ τῆς αὐτῆς Ὑποστάσεως, τὸ ἐν οὐσίαις διάφορον, καὶ ταύτης το κτιστόν τε καὶ ἄκτιστον, τὸ ὁρατόν καὶ ἀόρατον, τὸ παθητόν καὶ ἀπαθές, τὸ περιγραπτόν καὶ ἀπερίγραπτον, καὶ τῇ μεν θεϊκή οὐσία τὸ ἄκτιστον καὶ τα ὃμοια προσαρμοζόντων, τῇ δέ ἀνθρωπίνη φύσει τά τε ἄλλα καὶ τὸ περιγραπτόν ἀνθομολογούντων καὶ λόγω καὶ Εἰκονίσμασιν, αἰωνία ἡ μνήμη.

ΧΟΡΟΣ: Αἰωνία ἡ μνήμη [γ]

ΙΕΡΕΥΣ

Τῶν πιστευόντων και διακηρυκευομένων, ἤτοι εὐαγγελιζομένων, τούς λόγους ἐπί γραμμάτων, τά πράγματα ἐπί σχημάτων, καὶ εἰς μίαν ἑκάτερον συντελεῖν ὠφέλειαν τήν τῆς διά λόγων ἀνακήρυξιν καὶ τήν δι’ εἰκόνων τῆς ἀληθείας βεβαίωσιν, αἰωνία ἡ μνήμη.

ΧΟΡΟΣ: Αἰωνία ἡ μνήμη [γ]

Ἐκκινησις πρός τήν βορείαν πύλην, τῶν Χορῶν ψαλλόντων:

ὅθεν εὐχαρίστως βοῶμέν σοι· χαρᾶς ἐπλήρωσας τὰ πάντα, ὁ Σωτὴρ ἡμῶν, παραγενόμενος εἰς τὸ σῶσαι τὸν κόσμον.

Φθάσαντες εἰς τήν βορείαν πύλην, ο Διάκονος λέγει:

Ἐλέησον ἡμᾶς, ὁ Θεός, κατὰ τὸ μέγα ἔλεός Σου, δεόμεθά Σου, ἐπάκουσον καὶ ἐλέησον.

ΧΟΡΟΣ: Κύριε, ἐλέησον. (γ΄)

Ἔτι δεόμεθα ὑπὲρ  (τοῦ εὐσεβοῦς ἡμῶν Ἔθνους,) πάσης Ἀρχῆς καὶ Ἐξουσίας ἐν τη Νήσῳ ἡμῶν (ἐν αὐτῷ,) καὶ ὑπὲρ τοῦ κατὰ ξηράν, θάλασσαν καὶ ἀέρα φιλοχρίστου ἡμῶν Στρατοῦ, καὶ σύμπαντος τοῦ εὐλογημένου ἡμῶν Γένους.

ΧΟΡΟΣ: Κύριε, ἐλέησον. (γ΄)

ΙΕΡΕΥΣ

Ὅτι ἐλεήμων καὶ φιλάνθρωπος Θεὸς ὑπάρχεις, καὶ Σοὶ τὴν δόξαν ἀναπέμπομεν, τῷ Πατρὶ καὶ τῷ Υἱῷ καὶ τῷ Ἁγίῳ Πνεύματι, νῦν καὶ ἀεὶ καὶ εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων.

ΧΟΡΟΣ: Ἀμήν.

Καὶ εἰς τὸ Πνεῦμα τὸ Ἅγιον, τὸ κύριον, τὸ ζωοποιόν, τὸ ἐκ τοῦ Πατρὸς ἐκπορευόμενον, τὸ σὺν Πατρὶ καὶ Υἱῷ συμπροσκυνούμενον καὶ συνδοξαζόμενον, τὸ λαλῆσαν διὰ τῶν προφητῶν.

ΙΕΡΕΥΣ

Οἱ Προφῆται ὡς εἶδον, οἱ Ἀπόστολοι ὡς ἐδίδαξαν, ἡ Ἐκκλησία ὡς παρέλαβεν, οἱ Διδάσκαλοι ὡς ἐδογμάτισαν, ἡ Οἰκουμένη ὡς συμπεφώνηκεν, ἡ χάρις ὡς ἔλαμψεν, ἡ ἀλήθεια ὡς ἀποδέδεικται, τὸ ψεῦδος ὡς ἀπελήλαται, ἡ σοφία ὡς ἐπαρρησιάσατο, ὁ Χριστὸς ὡς ἑβράβευσεν, οὕτω φρονοῦμεν, οὕτω λαλοῦμεν, οὕτω κηρύσσομεν Χριστόν τὸν ἀληθινὸν Θεὸν ἡμῶν, καὶ τοὺς Αὐτοῦ Ἁγίους ἐν λόγοις τιμῶντες, ἐν συγγραφαῖς, ἐν νοήμασιν, ἐν θυσίαις, ἐν Ναοῖς, ἐν Εἰκονίσμασι, τὸν μὲν ὡς Θεὸν καὶ Δεσπότην προσκυνοῦντες καὶ σέβοντες, τοὺς δὲ διὸ τὸν κοινὸν Δεσπότην ὡς Αὐτοῦ γνησίους θεράποντας τιμῶντες καὶ τὴν κατὰ σχέσιν προσκύνησιν ἀπονέμονες.

Ἐκκινησις πρός τήν δυτικήν πύλην, τῶν Χορῶν ψαλλόντων:

Οὐρανός πολύφωτος, ἡ Ἐκκλησία, ἀνεδείχθη ἄπαντας φωταγωγούσα τούς πιστούς˙ ἐν ὤ ἐστώτες κραυγάζομεν· τούτον τόν Οἴκον στερέωσον, Κύριε.

Φθάσαντες εἰς τήν δυτικήν πύλην, ο Διάκονος λέγει:

Ἐλέησον ἡμᾶς, ὁ Θεὸς κατὰ τὸ μέγα ἔλεός σου, δεόμεθά σου ἐπάκουσον καὶ ἐλέησον.

ΧΟΡΟΣ: Κύριε, ἐλέησον. (γ΄)

Ἔτι δεόμεθα καὶ ὑπὲρ τοῦ διαφυλαχθῆναι τὴν ἁγίαν Ἐκκλησίαν καὶ τὴν πόλιν (κώμην) ταύτην, καὶ πᾶσαν πόλιν καὶ χώραν, ἀπὸ ὀργῆς, λοιμοῦ, λιμοῦ, σεισμοῦ, καταποντισμοῦ, πυρός, μαχαίρας, ἐπιδρομῆς ἀλλοφύλων, ἐμφυλίου πολέμου καὶ αἰφνιδίου θανάτου, ὑπὲρ τοῦ ἵλεων εὐμενῆ καὶ εὐδιάλλακτον γενέσθαι τὸν ἀγαθόν καὶ Φιλάνθρωπον Θεὸν ἡμῶν, τοῦ ἀποστρέψαι καὶ διασκεδάσαι πᾶσαν ὀργὴν καὶ νόσον τὴν καθ' ἡμῶν κινουμένην, καὶ ῥύσασθαι ἡμᾶς ἐκ τῆς ἐπικειμένης δικαίας αὐτοῦ ἀπειλῆς, καὶ ἐλεῆσαι ἡμᾶς.

ΧΟΡΟΣ: Κύριε, ἐλέησον. (θ΄)

Ἔτι δεόμεθα ὑπὲρ τοῦ εἰσακούσαι Κύριον τόν Θεόν φωνῆς τῆς δεήσεως ἡμῶν τῶν ἀμαρτωλών καὶ ἐλεῆσαι ἡμᾶς.

ΧΟΡΟΣ: Κύριε, ἐλέησον. (γ΄)

ΙΕΡΕΥΣ

Ἐπάκουσον ἡμῶν, ὁ Θεός, ὁ Σωτὴρ ἡμῶν , ἡ ἐλπὶς πάντων τῶν περάτων τῆς γῆς καὶ τῶν ἐν θαλάσσῃ μακράν, καὶ ἵλεως, ἵλεως γενοῦ ἡμῖν, Δέσποτα, ἐπὶ ταῖς ἁμαρτίαις ἡμῶν, καὶ ἐλέησον ἡμᾶς.

Ὅτι ἐλεήμων καὶ Φιλάνθρωπος Θεὸς ὑπάρχεις, καὶ σοὶ τὴν δόξαν ἀναπέμπομεν, τῷ Πατρὶ καὶ τῷ Υἱῷ καὶ τῷ Ἁγίῳ Πνεύματι, νῦν καὶ ἀεὶ καὶ εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων.

ΧΟΡΟΣ: Ἀμήν.

Εἰς μίαν, Ἁγίαν, Καθολικὴν καὶ Ἀποστολικὴν Ἐκκλησίαν. Ὁμολογῶ ἓν βάπτισμα εἰς ἄφεσιν ἁμαρτιῶν. Προσδοκῶ ἀνάστασιν νεκρῶν. Καὶ ζωὴν τοῦ μέλλοντος αἰῶνος. Ἀμήν.

ΙΕΡΕΥΣ

Αὕτη ἡ πίστις τῶν Ἀποστόλων, αὕτη ἡ πίστις τῶν Πατέρων, αὕτη ἡ πίστις τῶν Ὀρθοδόξων, αὕτη ἡ πίστις τὴν Οἰκουμένην ἐστήριξεν. Ἐπὶ τούτοις τοὺς τῆς εὐσεβείας Κήρυκας ἀδελφικῶς τε καὶ πατροποθήτως εἰς δόξαν καὶ τιμὴν τῆς εὐσεβείας, ὑπὲρ ἧς ἀγωνίσαντο, ἀνευφημοῦμεν καὶ λέγομεν· Τῶν τῆς Ὀρθοδοξίας προμάχων εὐσεβῶν Βασιλέων, ἁγιωτάτων Πατριαρχῶν, Ἀρχιερέων, Διδασκάλων, Μαρτύρων, Ὁμολογητῶν, Αἰωνία ἡ μνήμη.

ΧΟΡΟΣ: Αἰωνία ἡ μνήμη [γ]

ΙΕΡΕΥΣ

Τούτων τοῖς ὑπὲρ εὐσεβείας μέχρι θανάτου ἄθλοις τε καὶ ἀγωνίσμασι καὶ διδασκαλίαις παιδαγωγεῖσθαί τε καὶ κρατύνεσθαι Θεὸν ἐκλιπαροῦντες, καὶ μιμητός τῆς ἐνθέου αὐτῶν πολιτείας μέχρι τέλους ἀναδεικνύσθαι ἐκδυσωποῦντες, ἀξιωθείημεν τῶν ἐξαιτουμένων, οἰκτιρμοῖς καὶ χάριτι τοῦ Μεγάλου καὶ Πρώτου Ἀρχιερέως Χριστοῦ τοῦ ἀληθινοῦ Θεοῦ ἡμῶν, πρεσβείαις τῆς ὑπερενδόξου Δεσποίνης ἡμῶν Θεοτόκου καὶ ἀειπαρθένου Μαρίας, τῶν θεοειδῶν Ἀγγέλων καὶ πάντων τῶν Ἁγίων. Ἀμήν.

Καὶ εὐλογεί την εἴσοδον τοῦ Ναοῦ:

Εὐλογημένη ἡ εἴσοδος τῶν ἁγίων σου, πάντοτε· νῦν καὶ ἀεὶ καὶ εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων.

Καὶ εἰσέρχεται εἰς τόν Ναόν πρώτα ὁ Ἱερεύς ψάλλοντας:

Τίς Θεὸς μέγας ὡς ὁ Θεὸς ἡμῶν; Σὺ εἶ ὁ Θεὸς ὁ ποιῶν θαυμάσια μόνος.

Τούτο ἐπαναλαμβάνεται (δίς) ὑπό τῶν Χορῶν 

Τίς Θεὸς μέγας ὡς ὁ Θεὸς ἡμῶν; Σὺ εἶ ὁ Θεὸς ὁ ποιῶν θαυμάσια μόνος.

Ἀμέσως μετά ψάλλεται τό:  

Εἴη τὸ ὄνομα Κυρίου εὐλογημένον ἀπὸ τοῦ νῦν καὶ ἕως τοῦ αἰῶνος. (γ΄)

Και γίνεται ἡ Ἀπόλυσις.

Κυριακή της Ορθοδοξίας Αγίου Λουκά Αρχιεπισκόπου Κριμαίας Λόγος εις την Α' Κυριακή των Νηστειών

Αγίου Λουκά Αρχιεπισκόπου Κριμαίας
Λόγος εις την Α' Κυριακή των Νηστειών 

Την πρώτη Κυριακή της Μεγάλης Τεσσαρακοστής η Αγία μας Εκκλησία πανηγυρίζει το θρίαμβο της Ορθοδοξίας, της ορθής πίστεως, η οποία καταπάτησε όλες της αιρέσεις και στερεώθηκε για πάντα. Γι' αυτό η Κυριακή αυτή καλείται Κυριακή της Ορθοδοξίας. Οι αιρέσεις φάνηκαν ήδη απαρχής του χριστιανισμού. Οι ίδιοι οι  Απόστολοι του Χριστού προειδοποιούσαν τους συγχρόνους τους, και μαζί τους και εμάς, για τον κίνδυνο από τους ψευδοδιδασκάλους.

Ο  Άγιος Απόστολος Πέτρος στη Β' Καθολική επιστολή γράφει το εξής: «Εγένοντο δε και ψευδοπροφήται εν τω λαώ, ως και εν υμίν έσονται  ψευδοδιδάσκαλοι, οίτινες παρεισάξουσιν αιρέσεις απωλείας, και τον αγοράσαντα αυτούς δεσπότην αρνούμενοι, επάγοντες εαυτοίς ταχινήν απώλειαν, και πολλοί εξακολουθήσουσιν αυτών ταις ασελγείαις, δι' ους η οδός της αληθείας βλασφημηθήσεται» (Β' Πετ. 2, 1-2).

Ο Άγιος Παύλος, επιστρέφοντας στην Παλαιστίνη από την Ελλάδα, έκανε στάση στην Έφεσο. Εκεί στους χριστιανούς κατοίκους της πόλεως έλεγε: «Εγώ γαρ οίδα τούτο, ότι εισελεύσονται μετά την άφιξίν μου λύκοι βαροίς εις υμάς μη φειδόμενοι του ποιμνίου, και εξ υμών αυτών αναστήσονται άνδρες λαλούντες διεστραμμένα του αποσπάν τους μαθητάς οπίσω αυτών» (Πραξ. 20, 29-30).

Πολλοί τέτοιοι ψευδοδιδάσκαλοι και σχισματικοί υπήρχαν στους πρώτους αιώνες του χριστιανισμού. Μερικές αιρέσεις τάραζαν την Εκκλησία ολόκληρους αιώνες, όπως για παράδειγμα οι αιρέσεις του Αρείου, του Μακεδονίου, του Ευτηχούς, του Διοσκόρου, του Νεστορίου και επίσης η αίρεση της εικονομαχίας. Οι αιρέσεις αυτές προκάλεσαν πολλές διαταραχές στην Εκκλησία και την βασάνισαν πολύ. Υπήρχαν πολλοί ομολογητές και μάρτυρες που έχυσαν το αίμα τους υπερασπιζόμενοι την αληθινή πίστη στον αγώνα κατά των ψευδοδιδασκάλων και των αιρετικών.

Υπήρχαν επίσης και πολλοί και μεγάλοι ιεράρχες οι οποίοι και αυτοί υπέφεραν πολλούς διωγμούς και πολλές φορές εξορίστηκαν. Ο Άγιος Φλαβιανός, πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως, για παράδειγμα,  σε μία σύνοδο υπό την προεδρία του Διοσκόρου, η οποία καλείται «λειστρική», χτυπήθηκε τόσο άγρια που μετά από τρεις ημέρες πέθανε.

Η τελευταία στη σειρά των αιρέσεων, η αίρεση της εικονομαχίας, ήταν αυτή που επέφερε τα περισσότερα βάσανα στην Ορθόδοξη Εκκλησία μας. Η αίρεση αυτή εμφανίστηκε για πρώτη φορά στα χρόνια του αυτοκράτορα Λέοντος του Ισαύρου, ο οποίος ανέβηκε στο θρόνο το 717. Ανέβηκε στο θρόνο με τη βοήθεια του στρατού όπου υπήρχαν πολλοί αντίπαλοι της προσκυνήσεως των αγίων εικόνων. Επειδή ήθελε να ευαρεστήσει το στρατό άρχισε σκληρό διωγμό κατά των εικονοφίλων.

Ο διωγμός αυτός συνεχίστηκε και στα χρόνια του αυτοκράτορα Κωνσταντίνου του Κοπρωνύμου, ο οποίος διαδέχτηκε στο θρόνο τον Λέοντα. Η κόπρος σημαίνει τα κόπρανα. Ονομάστηκε Κοπρώνυμος διότι κατά την βάπτισή του μόλυνε την κολυμβήθρα. Οι δύο αυτοί αυτοκράτορες για πολλά χρόνια είχαν την εξουσία στα χέρια τους και προκάλεσαν πολλά δεινά στην Εκκλησία. Μετά από αυτούς υπήρχαν και άλλοι αυτοκράτορες εικονομάχοι, οι οποίοι συνέχισαν το έργο των προκατόχων τους και βασάνισαν την Εκκλησία επί ολόκληρα χρόνια.

Δεν μπορούμε να περιγράψουμε τα βάσανα που υπέφερε η Εκκλησία στα χρόνια της εικονομαχίας και ιδιαίτερα οι μοναχοί οι οποίοι βρίσκονταν στην πρώτη γραμμή του αγώνα των ιερών εικόνων. Οι αυτοκράτορες εικονομάχοι έκλεισαν πολλά μοναστήρια, πολλές εκκλησίες όπου υπήρχαν εικόνες τις έκαναν αποθήκες. Τους μοναχούς τους βασάνιζαν άγρια: τους έβγαζαν μάτια, τους έκοβαν μύτες, έσπαζαν εικόνες πάνω στο κεφάλι τους. Τους αγιογράφους με τα πυρακτωμένα σίδερα τους έκαιγαν τα δάκτυλα.

Μόνο, τότε, όταν στο θρόνο του Βυζαντίου ανέβηκε η αυτοκράτειρα Ειρήνη, σταμάτησε ο διωγμός αλλά όχι οριστικά. Το 787 η Ειρήνη συγκάλεσε την Ζ' Οικουμενική Σύνοδο, η οποία διατύπωσε την ορθόδοξη διδασκαλία περί της τιμητικής προσκύνησης των ιερών εικόνων. Αλλά και μετά τη σύνοδο υπήρχαν αυτοκράτορες εικονομάχοι, όπως, για παράδειγμα, ο Μιχαήλ και άλλοι. Η αίρεση αυτή συντρίφτηκε οριστικά μόνο επί της θεοσεβέστατης Αυγούστας Θεοδώρας, όταν το 842 συγκλήθηκε η τοπική σύνοδος στην Κωνσταντινούπολη η οποία επικύρωσε την ορθόδοξη διδασκαλία. Η σύνοδος αυτή αναθεμάτισε όλους αυτούς που τολμούν να λένε ότι η προσκύνηση των ιερών εικόνων είναι ειδωλολατρία και οι ορθόδοξοι χριστιανοί είναι ειδωλολάτρες.

Και εδώ οι αιρετικοί μας λένε ακριβώς αυτό το πράγμα. Τολμούν να αποκαλούν τις εικόνες μας είδωλα και εμάς ειδωλολάτρες. Και μέχρι που φτάνει το θράσος τους; Θα σας πω ένα περιστατικό που έγινε πρόσφατα σε μία πόλη της Σιβηρίας. Την ώρα  της λειτουργίας δύο βαπτιστές μπήκαν μέσα στην εκκλησία και άρχισαν εκεί να φωνάζουν ότι οι ορθόδοξοι είναι ειδωλολάτρες και οι εικόνες τους είδωλα. Τι ανοησία!

Πως τολμούν αυτοί να ανοίγουν το ακάθαρτο στόμα τους και να λένε αυτά τα λόγια που στάζουν δηλητήριο, αποκαλώντας μας ειδωλολάτρες και τις εικόνες μας είδωλα; Αυτό δείχνει πως δεν έχουν κατανοήσει σωστά την δεύτερη εντολή του Μωσαϊκού νόμου: «ου ποιήσεις σ' εαυτώ είδωλον ουδέ παντός ομοίωμα, όσα εν τω ουρανώ άνω και όσα εν τη γή κάτω και όσα εν τοις ύδασιν υποκάτω της γής. Ου προσκυνήσεις αυτοίς ουδέ μη λατρεύσεις αυτοίς» (Εξ. 20,4).

Τι σημαίνει αυτή η εντολή; Νομίζω ότι το νόημά της είναι ξεκάθαρο. Η εντολή αυτή απαγορεύει αντί να προσκυνάμε τον Ένα, Μοναδικό και Αληθινό Θεό να κατασκευάζουμε είδωλα και να τα προσκυνάμε. Όπως το έκαναν οι αρχαίοι λαοί: οι Ασσύριοι, οι Βαβυλώνιοι, οι Αιγύπτιοι, οι Έλληνες, οι Ρωμαίοι και άλλοι...

Αυτή είναι η ειδωλολατρία. Η δική μας όμως η προσκύνηση των ιερών εικόνων μοιάζει σε τίποτα  με την ειδωλολατρία; Ασφαλώς όχι. Τα είδωλα απεικόνιζαν κάτι που  δεν υπάρχει στην πραγματικότητα, που είναι καρπός φαντασίας. Οι δικές μας εικόνες εικονίζουν την πραγματικότητα. Πραγματικά, δεν ζούσε μεταξύ μας ο Κύριος Ιησούς Χριστός, τον Οποίον δοξάζουμε και τις εικόνες του Οποίου προσκυνάμε; Δεν ζούσε μεταξύ μας η Παναγία, την οποία ζωγράφισε ο Άγιος απόστολος και ευαγγελιστής Λουκάς; Την εικόνα του αυτή την ευλόγισε η ίδια η Θεοτόκος, λέγοντας ότι η χάρη της θα είναι πάντα μ' αυτή την εικόνα. Ξέρετε πόσα θαύματα γίνονται από τις εικόνες της Παναγίας.

Και οι άλλες εικόνες, δεν εικονίζονται σ' αυτές  πραγματικά πρόσωπα των αγίων του Θεού που ζούσαν εδώ πάνω στη γή; Οι εικόνες τους αυτές είναι τα πορτραίτα τους και με κανένα τρόπο δεν είναι είδωλα. Μόνο ασεβές και ακάθαρτο στόμα τολμά να λέει ότι οι εικόνες μας είναι είδωλα και εμείς είμαστε ειδωλολάτρες. Να σιωπήσουν οι ασεβείς διότι η Οικουμενική Σύνοδος απήγγειλε το ανάθεμα εναντίον τους.

Να το ξέρετε, να το θυμάστε και να μην συναναστρέφεστε με τους αιρετικούς. Να μην απομακρύνεστε από την Εκκλησία, μη σχίζετε το χιτώνα του Χριστού. Να θυμάστε ότι ο Χριστός στην αρχιερατική του προσευχή παρακαλούσε τον Πατέρα Του, λέγοντας: «ίνα πάντες έν ώσι, καθώς συ, πάτερ, εν εμοί καγώ εν σοι, ίνα και αυτοί εν ημίν έν ώσιν, ίνα ο κόσμος πιστεύσει ότι συ με απέστειλας» (Ιω. 17, 21). Ο Κύριος θέλει ενότητα της Εκκλησίας. Οι σχισματικοί, οι οποίοι βρίσκουν σφάλματα στη διδασκαλία της Εκκλησίας, απομακρύνονται απ' αυτήν και πιστεύουν ότι θα βρούν τη σωτηρία στις αιρετικές τους οργανώσεις.

Ξέρετε όμως τι έλεγαν οι μεγάλοι άγιοι για τους ανθρώπους που σχίζουν το χίτώνα του Χριστού; Ο Άγιος Κυπριανός, επίσκοπος Καρθαγένης, είπε ότι οι άνθρωποι οι οποίοι απομακρύνονται από την Εκκλησία και δεν έχουν κοινωνία μαζί της και μάρτυρες να είναι, ακόμα και με το αίμα τους, δεν καθαρίζουν την αμαρτία τους διότι η βαριά αυτή αμαρτία της διαίρεσης της Εκκλησίας δεν καθαρίζεται ούτε με το αίμα. Και ο άγιος ιερομάρτυρας Ιγνάτιος ο Θεοφόρος είπε ότι αυτός που προκαλεί σχίσμα στην Εκκλησία δε θα κληρονομήσει την βασιλεία του Θεού.

Όλοι οι αιρετικοί, όμως, είναι κήρυκες του σχίσματος. Ενώ ο απόστολος λέει: «Παρακαλώ δε υμάς, αδελφοί, σκοπείν τους τας διχοστασίας και τα σκάνδαλα παρά την διδαχήν ήν υμείς εμάθετε ποιούντας, και εκκλίνατε απ' αυτών» (Ρωμ. 16, 17). Και στην άλλη επιστολή του λέει το εξής: «εί τις υμάς ευαγγελίζεται παρ' ό παρελάβετε, ανάθεμα έστω» (Γαλ. 1, 9). Και όλοι οι αιρετικοί ευαγγελίζουν όχι αυτό που ευαγγελίζει η Ορθόδοξη Εκκλησία η οποία μας γέννησε πνευματικά.

Θυμηθείτε και τον λόγο του Κυρίου Ιησού Χριστού, ο Οποίος είπε στους αποστόλους και μέσω αυτών σε μας τους διαδόχους τους: «Ο ακούων υμών εμού ακούει, και ο αθετών υμάς εμέ αθετεί· ο δε εμέ αθετών αθετεί τον αποστείλαντά με» (Λκ. 10, 16).Τρομερά είναι αυτά τα λόγια του Κυρίου. Να τα θυμάστε πάντοτε. Να μην ξεχνάτε και αυτήν την ημέρα, την ημέρα του θριάμβου της ορθοδόξου πίστεως. Η πίστη αυτή διατυπώθηκε οριστικά στην Ζ' Οικουμενική Σύνοδο η οποία στερέωσε την Ορθοδοξία και καταπάτησε όλες τις αιρέσεις και τα σχίσματα.

Πάνω από χίλια χρόνια πέρασαν από τότε που έγινε η Ζ' Οικουμενική Σύνοδος και δεν έχουν ξαναγίνει Οικουμενικές Σύνοδοι.* Γιατί; Οι λόγοι είναι πολιτικοί. Δεν υπήρχε δυνατότητα να συγκληθούν. Αλλά να μην λυπόμαστε που δεν έγιναν άλλες και δεν γίνονται σήμερα οι Οικουμενικές Σύνοδοι. Αυτές οι επτά που έχουμε, τακτοποίησαν όλα τα ζητήματα και έλυσαν όλα τα προβλήματα που είχε η Εκκλησία με τις αιρέσεις και στερέωσαν την ορθόδοξη πίστη.

Θα πείτε πως σήμερα έχουμε πολλές καινούριες αιρέσεις και σχίσματα. Ναι, έχετε δίκαιο. Αλλά πρέπει να ξέρουμε πως οι καινούριες αυτές αιρέσεις δεν λένε τίποτε καινούριο αλλά επαναλαμβάνουν αυτά που ήδη έχουν πει οι παλαιοί αιρετικοί. Και όλες αυτές οι αιρέσεις αναθεματίστηκαν από την Ζ' Οικουμενική Σύνοδο. Γι' αυτό μας αρκούν οι αποφάσεις των επτά Οικουμενικών Συνόδων και ιδιαίτερα της Εβδόμης. Γι' αυτό και χαιρόμαστε και πανηγυρίζουμε σήμερα το θρίαμβο της Ορθοδοξίας τη οποία εξέφρασε και στερέωσε η Ζ' Οικουμενική Σύνοδος.

Ακριβώς γι' αυτό το λόγο ορίστηκε αυτή την ημέρα να ψάλλεται δοξολογία ως ευχαριστία στο Θεό για την στερέωση της Ορθοδοξίας. Και αυτή την δοξολογία θα ψάλλουμε τώρα.

* Έχει επικρατήσει- ίσως και μέσω προπαγάνδας- στην Ορθοδοξία να ομιλούμε γιά 7 Οικουμενικές Συνόδους. Ασφαλώς ο Άγιος δεν αγνοεί ή μειώνει τις άλλες δύο Οικουμενικές Συνόδους απλώς ακολουθεί το συνήθειο και τονίζει την μεγάλη σπουδαιότητα τις Εβδόμης.

Αγίου Λουκά Αρχιεπισκόπου Κριμαίας - Λόγοι και Ομιλίες τόμος Α'

Εκδόσεις "Ορθόδοξος Κυψέλη"